Unionpedia uygulamasını Google Play Store'da geri yüklemek için çalışıyoruz
GidenGelen
🌟Daha iyi gezinme için tasarımımızı basitleştirdik!
Instagram Facebook X LinkedIn

Nedensellik

Endeks Nedensellik

Nedensellik, genel olarak nedensellik ilkesi olarak bilinen; olay ve olguların birbirine belirli bir şekilde bağlı olması, her sonucun bir nedeni olması ya da her sonucun bir nedene bağlanarak açıklanabilir olması ya da belli nedenlerin belirli sonuçları yaratacağı, aynı nedenlerin aynı koşullarda aynı sonuçları vereceği iddiasını içeren felsefe terimi.

İçindekiler

  1. 37 ilişkiler: Albert Einstein, Antik Çağ, Arda Denkel, Özgürlük, Belirlenimsizlik, Belirsizlik ilkesi, Bilimsel kanun, Bulanıklık, Cemal Yıldırım, Dante Alighieri, David Ruelle, Deizm, Determinizm, Epistemoloji, Fatalizm, Felsefe tarihi, Francis Bacon, Georg Wilhelm Friedrich Hegel, Ilya Prigogine, John Leslie Mackie, Kader, Kaos, Kaos (kitap), Klasik fizik, Kuantum mekaniği, Macit Gökberk, Metafizik, Olasılık, Olay, Olgu, Olumsallık, Ontoloji, Pozitivizm, Rastlantı, Remzi Kitabevi, Werner Heisenberg, 20. yüzyıl.

  2. Bilimsel yöntem

Albert Einstein

Albert Einstein (14 Mart 1879, Ulm - 18 Nisan 1955, Princeton), Almanya doğumlu teorik fizikçi ve bilim insanı. Tüm zamanların en iyi fizikçilerinden birisi olarak kabul edilen Albert Einstein, en çok görelilik teorisini geliştirmesiyle tanınır.

Görmek Nedensellik ve Albert Einstein

Antik Çağ

Antik Çağ, antik tarih ya da İlk Çağ, insanlık tarihinin başlangıcından erken dönem Orta Çağ'a (geç antik çağ’a) kadar uzanan zaman dilimindeki belirgin kültürel ve siyasi olayları konu alır.

Görmek Nedensellik ve Antik Çağ

Arda Denkel

Arda Denkel (6 Temmuz 1949, Ankara - 21 Mayıs 2000, İstanbul), Türk filozoftur.

Görmek Nedensellik ve Arda Denkel

Özgürlük

Özgürlük Heykeli Özgürlük, hürriyet ya da erkinlik, birinin engellenmeden ya da sınırlandırılmadan istediğini seçebilmesi, yapabilmesi ve hareket edebilmesi durumudur.

Görmek Nedensellik ve Özgürlük

Belirlenimsizlik

Belirlenimsizlik, herhangi bir kurala göre değil de rastgele veya özgür olarak ilerleme durumudur. Belirlenimsiz bir sistemde bir sonraki durumun ne olacağı önceden tam olarak kestirilemez.

Görmek Nedensellik ve Belirlenimsizlik

Belirsizlik ilkesi

Belirsizlik ilkesi, Heisenberg belirsizlik ilkesi ya da Belirlenemezlik ilkesi olarak da bilinir. 1927'de Alman fizikçi Werner Heisenberg tarafından ortaya atılan ve bir cismin belirli bir andaki konumu ile momentumunun (Kütlesiyle hızının çarpımının) aynı anda ve kesin değerlerle kuramsal olarak bile ölçülemeyeceğini öne süren ilke.

Görmek Nedensellik ve Belirsizlik ilkesi

Bilimsel kanun

Bilim kanunları (Yunanca: kanon “kural”), bir hipotez ya da prensip hiçbir şüpheye yer vermeyecek şekilde teyit edilir ve herkes tarafından kabul edilirse kanun haline gelir.

Görmek Nedensellik ve Bilimsel kanun

Bulanıklık

Bulanıklık, belirsizlik veya müphemlik; bir cümlenin, ifadenin veya çözümün açıkça tanımlanmadığı ve birkaç yorumu makul kıldığı bir anlam türüdür.

Görmek Nedensellik ve Bulanıklık

Cemal Yıldırım

Cemal Yıldırım (1925 - Mart 2009), Türk mantık ve felsefe profesörü. 80'li yıllardan beri Türkiye'de bilimsel felsefe akımının ve bilim felsefesinin önde gelen isimlerindendir.

Görmek Nedensellik ve Cemal Yıldırım

Dante Alighieri

''Dante ve Beatrice, bahçede,'' 1903, Ön Raphaelite tarzı başyapıtı, Cesare Saccaggi da Tortona Dante Alighieri (Mayıs-Haziran 1265, Floransa - 14 Eylül 1321, Ravenna), İtalyan şair ve siyasetçi.

Görmek Nedensellik ve Dante Alighieri

David Ruelle

David Ruelle (d. 20 Ağustos 1935, Gent), Belçikalı, 1984 yılında ise Fransız vatandaşlığı kazanan matematiksel fizikçi. İstatistik fizik ve dinamik sistemler üzerine çalışmaları olup türbülans konusunda yeni bir teori geliştirmiştir.

Görmek Nedensellik ve David Ruelle

Deizm

Deizm veya yaradancılık, din, peygamber veya vahiy aracı olmaksızın bireyin akıl, gözlem, sezgi gibi yollarla Tanrı'nın varlığına inanmasına dayalı bir felsefi görüştür.

Görmek Nedensellik ve Deizm

Determinizm

Determinizm, belirlenircilik, gerekircilik veya belirlenimlilik evrenin işleyişinin, evrende gerçekleşen olayların çeşitli bilimsel yasalarla, örneğin fizik yasaları ile, belirlenmiş olduğunu ve bu belirlenmiş olayların gerçekleşmelerinin zorunlu olduğunu öne süren öğretidir.

Görmek Nedensellik ve Determinizm

Epistemoloji

Epistemoloji (Antik Yunanca ἐπιστήμη, epistēmē 'bilgi' ve -loji) ya da bilgi felsefesi, bilgiyle ilgilenen bir felsefe dalıdır. Epistemologlar, bilginin doğası, kaynağı ve kapsamı, epistemolojik gerekçelendirme, inancın rasyonelliğini ve diğer çeşitli konuları incelemektedir.

Görmek Nedensellik ve Epistemoloji

Fatalizm

Fatalizm, yazgıcılık, kadercilik, tüm eylemlerin ya da olayların evrendeki yasaların boyunduruğunda olduğunu vurgulayan bir felsefi öğretidir.

Görmek Nedensellik ve Fatalizm

Felsefe tarihi

Ptolemäus (Hayalî portreler) Felsefe tarihi, felsefenin mantık, epistemoloji, ontoloji, etik, estetik gibi alt bölümlerinden birisidir. Genel olarak felsefe derslerinin başlangıcında verilir.

Görmek Nedensellik ve Felsefe tarihi

Francis Bacon

Francis Bacon (22 Ocak 1561 - 9 Nisan 1626); İngiliz filozof, bilim insanı, avukat, hukukçu, devlet adamı ve yazar.

Görmek Nedensellik ve Francis Bacon

Georg Wilhelm Friedrich Hegel

Georg Wilhelm Friedrich Hegel (d. 27 Ağustos 1770, Stuttgart - ö. 14 Kasım 1831, Berlin), Alman filozof. Günümüzde Almanya'nın güneybatısında yer alan Stuttgart, Baden-Württemberg'de doğan idealist Alman filozof.

Görmek Nedensellik ve Georg Wilhelm Friedrich Hegel

Ilya Prigogine

Ilya Prigogine (Rus: Илья́ Рома́нович Приго́жин İlya Romanoviç Prigojin, d. 25 Ocak 1917, Moskova - ö. 28 Mayıs 2003, Brüksel), Belçikalı kimyager, fizikçi.

Görmek Nedensellik ve Ilya Prigogine

John Leslie Mackie

metaetik alanında yaptığı çalışmalar ile tanınır. John Leslie Mackie Avustralyalı bir filozoftur. Din felsefesine, metafizik ve dil felsefesine önemli katkılar sağladı ve belki de en çok meta-etik konusundaki görüşleriyle, özellikle de ahlaki şüpheciliği savunmasıyla tanınıyordur.

Görmek Nedensellik ve John Leslie Mackie

Kader

Kader ya da yazgı, önceden ve değişmeyecek bir biçimde belirlenmiş olay akışıdır. İster genel ister bireysel olsun, önceden belirlenmiş bir gelecek olarak algılanabilir.

Görmek Nedensellik ve Kader

Kaos

Kaos sözcüğü ile, Türkçede birden fazla kavram belirtilmek istenebilir.

Görmek Nedensellik ve Kaos

Kaos (kitap)

The New York Times'ta bilim yazarlığını sürdüren James Gleick, Kaos ya da özgün adıyla Chaos: Making a New Science (1987) kitabında, doğal olayları şekillendiren gelişigüzel biçimler (kaos) konusunda yapmış olduğu incelemeleri okurları ile paylaşır.

Görmek Nedensellik ve Kaos (kitap)

Klasik fizik

Modern Fiziğin dört ana alanı Klasik fizik tamamlanmış veya uygulanabilir olan fiziğin, eski tarihlerde düşünülmüş modern teorilerle ilgilenir.

Görmek Nedensellik ve Klasik fizik

Kuantum mekaniği

enerji seviyelerinde (aşağıya doğru artarak: ''n''.

Görmek Nedensellik ve Kuantum mekaniği

Macit Gökberk

Macit Gökberk Macit Gökberk (1908; Selanik - 15 Ağustos 1993; İstanbul), felsefe dilinin yalınlaşması, terim karmaşasının giderilmesi ve kavramların sınırlanması alanlarında önemli çalışmalarda bulunan tanınmış Türk felsefecidir.

Görmek Nedensellik ve Macit Gökberk

Metafizik

Metafizik ya da doğa ötesi, felsefenin bir dalıdır. İlk felsefeciler tarafından, "fizik bilimlerinin ötesinde olan" anlamına gelen "metafizik" sözcüğü ile felsefeye kazandırılmıştır.

Görmek Nedensellik ve Metafizik

Olasılık

Olasılık ya da ihtimaliyet, bir şeyin olmasının veya olmamasının matematiksel değeri veya olabilirlik yüzdesi, değeridir. Olasılık kuramı istatistik, matematik, bilim ve felsefe alanlarında mümkün olayların olabilirliği ve karmaşık sistemlerin altında yatan mekanik işlevler hakkında sonuçlar ortaya atmak için çok geniş bir şekilde kullanılmaktadır.

Görmek Nedensellik ve Olasılık

Olay

Olasılık kuramında olay, kendisine bir olasılık değeri atanan sonuç kümesine verilen addır. Örnek uzayın sonlu olması durumunda bu kümenin herhangi bir altkümesi bir olay oluşturmaktadır.

Görmek Nedensellik ve Olay

Olgu

Olgu, var olduğu, doğru olduğu veya gerçekleştiği kabul edilen şeydir. Yalan olmayan, doğru olan şey, hakikat olarak da tanımlanabilir. Bir gerçeğin geçerliliğini sınamanın en yaygın yolu doğrulanabilirlik testidir; yani, deney yoluyla gösterilip gösterilemeyeceğidir.

Görmek Nedensellik ve Olgu

Olumsallık

Olumsallık, (Yunanca: τὰ ἐνδεχόμενα endechómena "mümkün olan bir şey"; Avrupa dillerinde Latince kökenli contingentia, "Olasılık") modal mantık ve ontolojide kullanılan felsefî bir terimdir.

Görmek Nedensellik ve Olumsallık

Ontoloji

Ontoloji, varlık felsefesi ya da varlıkbilim, temel sorunu varlık olan felsefi disiplin. Varlık ya da varoluş ile bunların temel kategorilerinin araştırılmasıdır.

Görmek Nedensellik ve Ontoloji

Pozitivizm

Modern pozitivizmin kurucusu Auguste Comte'un bir portresi. Pozitivizm veya olguculuk; Auguste Comte'un başını çektiği, doğru bilginin yalnızca bilimsel bilgi olduğu, doğru bilgiye ise yalnızca ampirizm (deneycilik) ile ulaşılabileceğini ve bu bilginin kendisinin deneysel olmadığını savunan düşünce akımıdır.

Görmek Nedensellik ve Pozitivizm

Rastlantı

Tesadüfen yan yana park etmiş beş adet kırmızı araç. Rastlantı ya da tesadüf, determinizmi ve nedensellik kuralını kabul etmeyen görüşe göre, yani her olayın muhakkak bir nedeni olmadığını ya da olayların bir neden-sonuç zinciriyle meydana gelmediğini varsayan görüşe göre, olayların nedensiz, gelişigüzel bir şekilde meydana gelişine verilen addır.

Görmek Nedensellik ve Rastlantı

Remzi Kitabevi

Remzi Kitabevi, 1927 yılında İstanbul'da kurulmuş yayınevi ve kitapevi. Remzi Bengi tarafından İstanbul'un Beyazıt ilçesinde kuruldu. Kuruluşundan itibaren 5000 kadar kitap yayımlamıştır.

Görmek Nedensellik ve Remzi Kitabevi

Werner Heisenberg

Karl Werner Heisenberg (5 Aralık 1901, Würzburg - 1 Şubat 1976, Münih), Alman teorik fizikçi. Kendi ismiyle anılan Belirsizlik İlkesi'ni buldu.

Görmek Nedensellik ve Werner Heisenberg

20. yüzyıl

20. yüzyıl, Gregoryen takvimine göre 1 Ocak 1901'de başlayıp 31 Aralık 2000'de sona eren yüzyıldır. İkinci binyılın onuncu ve son yüzyılıdır.

Görmek Nedensellik ve 20. yüzyıl

Ayrıca bakınız

Bilimsel yöntem